Nga Zija VUKAJ
Njëzet e katër rreshta; një prozë fare e vogël. Në pamje të parë ngjan si fillim shkrimi. Gjithçka fillon me fuqinë e figuracionit befasues: me një krahasim shumë “të pasur” që lind nga ngjashmëri të largëta fizike, por të afërta e të pazëvendësueshme në planin psikologjik: “Një vransinë si plumbi pushonte mbi qytet gjithë ditën.” Dhe kemi qytetin, jetën e tij të vulosur nga një ngjyrë e rëndë gri, që nuk është thjesht ngjyra e melankolisë, e kotësisë, e trishtimit e bjerrjes së ditës. Situata është mahisur, është rënduar, është bërë plumb, është kthyer në ankth. Kjo, sepse kotësia, melankolia, trishtimi, asgjëja janë fuqizuar kaq shumë sa gati kanë marrë forma konkrete; janë bërë materie.
Kotësia duket sikur mund të preket me dorë; asgjëja është bërë identike me ato gjethet që këputen në formë zig-zage e përplasen në tokë. Jeta e ngathët zvarritet nën dekorin e neveritshëm të një spleen-i, ku mungon çdo ngjyrë jete. Në një vështrim duket sikur jemi në preludin e një tragjedie. Situata duket e mbarsur me elektricitetin e një tensioni virtual që nuk dihet se ku e ka burimin e energjisë dhe çfarë do të prodhojë. Dhe Migjeni e përkund lexuesin në djepin e një iluzioni që kulmon me erën e papritur të muzgut. Prapë në një dekor pa njerëz jepen vetëm krismat e përplasjeve të dritareve të një lagjeje. Dhe prapë kjo erë tipike për fillim stuhie nuk prodhon asgjë; stuhia mbetet thjesht një aspiratë dhe syri i poetit zhytet në brendësi të lagjes me teknikën e tij të njohur të vështrimit të përshkallëzuar, që e gjejmë edhe te skica
“Në kishë”, për t’u ndalur tek shtëpia e Selim Mesit, ku valëviten si flamuj rrobat e nxjerra në tel për t’u tharë. Këtu na shfaqet edhe njeriu, në figurën e nuses dhe të vjehrrës. Figura nga më të thjeshtat, por gjithsesi të përfshira nga ankthi i të mos ndodhurit asgjë apo nga dëshira që diçka të lëvizë, diçka të ndodhë, të shkundet kotësia, të marrë kuptim jeta. Dhe kjo dëshirë yshtet nga çdo luhatje sado e vogël e jetës. Dhe ndryshimin ato e presin nga kufijtë e habitatit të tyre, nga gardhi i komshiut. Sepse është e natyrshme që jeta të zhvillohet, të ecë sipas ligjeve të dialektikës së gjërave.
Ashtu siç kalon koha, ashtu siç ikën dita dhe vjen mbrëmja, ashtu siç lind dhe perëndon dielli. Sepse dielli ndjek dialektikën e zhvillimit. Ai rrezaton botën, edhe kur bota nuk i meriton rrezet e tij. Dhe autori i gjen rrezet e diellit në grumbullin e plehut. Dhe thekson se duke mos gjetur vend më të mirë ku të binin, kishin rënë në pleh. Plehu ka simbolikën më se të qartë të realitetit respektiv dhe gjeli duket sikur ka mbetur pa punë, sepse nuk ka se çfarë të kumtojë, pasi koha ka ngelur në vend. Optika e poetit ka zbritur në shikimin e dy personazheve të tij që konstatojnë mungesën e lëvizjes, tashmë si një problematikë universale që paradoksalisht ka krijuar një ankth të pakthyeshëm ekzistencial. Jemi rastësisht në një klimë fort të ngjashme artistike me absurdin e antidramës “Duke pritur Godonë” të Beketit. /Publikuar në Facebook/
